Thương Mại điện tử Việt Nam nơi cạnh tranh giữa các nhà bán lẻ nội – ngoại

Với sự phát triển nhanh chóng của thương mại điện tử (TMĐT) tại Việt Nam, những nhà đầu tư nước ngoài đang đổ về thị trường này, tạo nên cuộc cạnh tranh khốc liệt giữa các doanh nghiệp bán lẻ trong nước và quốc tế. Điều này đã đưa mặt bằng giá trên các sàn TMĐT ngày càng gần giá sỉ, thậm chí vượt qua khi mua giá sỉ từ các nguồn ngoài, nhờ vào các chương trình voucher giảm giá vận chuyển và giảm giá mặt hàng. Cuộc cạnh tranh hấp dẫn này đang tạo ra môi trường mua sắm đa dạng và hấp dẫn cho người tiêu dùng.

Miếng mồi ngon và đầy hấp dẫn

Với sự tăng trưởng nhanh chóng của thị trường thương mại điện tử (TMĐT) tại Việt Nam, số lượng người tiêu dùng trực tuyến đã vượt qua các dự đoán. Từ năm 2017 chỉ chiếm 28% tổng số người tiêu dùng, đến năm 2020, con số này đã tăng lên gần 50%. Dự kiến đến năm 2025, với dân số khoảng 100 triệu người, lượng người tiêu dùng trực tuyến sẽ chiếm hơn 70%.

Việt Nam đang tỏ ra xuất sắc trong lĩnh vực TMĐT so với các nước ASEAN khác. Hiện tại, đang tiến về mục tiêu trở thành một trong bốn quốc gia TMĐT lớn nhất ở Đông Nam Á vào năm 2025 và tiếp tục duy trì tốc độ tăng trưởng ổn định. Dự kiến vào năm 2023, giá trị TMĐT Việt Nam vẫn duy trì tăng trưởng trên 25% và đạt quy mô trên 20 tỷ USD.

Mặc dù đang phát triển nhanh, TMĐT Việt Nam mới chỉ ở giai đoạn đầu. Điều này cho thấy tiềm năng phát triển còn rất lớn và sẽ đem lại nhiều cơ hội mới cho các sàn TMĐT. Chẳng hạn, Tiktok Shop, dù mới thành lập hơn 1 năm nhưng đã trở thành sàn TMĐT hàng đầu tại Việt Nam với doanh số bán hàng ấn tượng.

Sức nóng của thị trường thương mại điện tử (TMĐT) tại Việt Nam đang làm nổi bật sự cạnh tranh sòng phẳng giữa các nền tảng hàng đầu. Theo số liệu từ CTCP Khoa học dữ liệu Metric, tổng doanh số của 4 sàn TMĐT hàng đầu cùng với Tiktok Shop đã vượt qua con số 141.000 tỷ đồng (khoảng 6 tỷ USD). Trong đó, Shopee và Lazada tiếp tục là hai “gã khổng lồ” TMĐT, trong khi TikTok Shop đã nhanh chóng vươn lên trở thành nền tảng TMĐT bán lẻ lớn thứ 3 tại Việt Nam.

Nhìn sâu hơn vào các con số, TikTok Shop đã đạt doanh thu ấn tượng lên tới 16.300 tỷ đồng và bán ra 117 triệu sản phẩm. Trong khi đó, Lazada cũng ghi nhận doanh thu khá cao là 15.700 tỷ đồng với 117,5 triệu sản phẩm. Shopee vẫn duy trì sức mạnh vượt trội khi tổng giá trị đơn hàng giao thành công đạt 59.000 tỷ đồng với 667 triệu sản phẩm bán ra.

Đáng chú ý là xu hướng mô hình bán lẻ trên nền tảng công nghệ dữ liệu B2B, kết nối nhà bán lẻ quy mô nhỏ với các nhà sản xuất hoặc bán buôn trên nền tảng tập trung, cũng thu hút nhiều doanh nghiệp tham gia. Nền tảng Telio Việt Nam là một điển hình, với doanh số lên tới gần 300 triệu USD trong năm 2022 và tăng trưởng 140% so với năm trước. Điều này tạo ra sự lựa chọn đa dạng và giá cả cạnh tranh hơn cho người tiêu dùng.

Mặc dù TMĐT đang trỗi dậy, nhưng số lượng doanh nghiệp có website và ứng dụng di động không thay đổi nhiều. Các chuyên gia cho rằng điều này có thể do sự tạm ngừng hoạt động hoặc giải thể của một số doanh nghiệp trong năm 2022 và kéo dài tới quý đầu tiên năm 2023.

Cạnh tranh nội – ngoại

Trong báo cáo thương mại điện tử (eCommerce) cho nửa đầu năm 2023 được Metric công bố, doanh thu NMV (Net Merchandised Value – tổng giá trị của tất cả các đơn hàng giao thành công) của thị trường đạt khoảng 93.000 tỷ đồng, tăng trưởng đáng kinh ngạc lên tới 46% so với cùng kỳ năm trước. Những con số này được thu thập và phân tích từ 5 sàn TMĐT hàng đầu gồm Shopee, Lazada, Tiki, Sendo và TikTok Shop. Doanh thu NMV của quý 1 và quý 2/2023 lần lượt là 43.000 tỷ và 50.000 tỷ đồng.

Trong bối cảnh triển vọng phát triển rộng lớn của TMĐT tại Việt Nam, nhiều nhà đầu tư quốc tế đổ tiền vào lĩnh vực này. Đáng chú ý, đầu tư từ các công ty, doanh nghiệp đến từ Nhật Bản, Đức, Mỹ, Hàn Quốc, Trung Quốc và Singapore đang gia tăng. Tiki là ví dụ, đã huy động thành công 130 triệu USD từ NorthStar Group và nhận vốn từ JD.com. Sendo.vn cũng không kém phần, hoàn tất thương vụ trị giá 51 triệu USD với SBI Holding của Nhật Bản. Tất cả cho thấy sự hấp dẫn và tiềm năng của thị trường TMĐT Việt Nam trong mắt các nhà đầu tư quốc tế.

Thị trường thương mại điện tử (TMĐT) Việt Nam đang đón nhận sự xuất hiện của các sàn TMĐT nước ngoài như Amazon, Alibaba, Shein… Chúng không chỉ cạnh tranh với các sàn TMĐT trong nước mà còn đem đến giá bán lẻ hấp dẫn, thậm chí gần bằng giá bán buôn. Cùng với việc giảm giá vận chuyển từ nước ngoài về Việt Nam, các đơn hàng trở nên càng hấp dẫn với mức giá thấp chưa từng có. Điều này đẩy các nhà bán lẻ trong nước phải thúc đẩy cạnh tranh với các đối thủ ngoại để bảo vệ thị phần. Trong điều kiện giá bán trên sàn TMĐT tại Việt Nam thậm chí còn thấp hơn so với các cửa hàng, siêu thị truyền thống, việc cạnh tranh trở nên khốc liệt hơn bao giờ hết.

Bên cạnh đó, đang có những tín hiệu về một vụ sáp nhập tiềm năng giữa hai công ty khởi nghiệp có giá trị cao nhất của Việt Nam là Grab và Gojek. Nếu sáp nhập thành công, sự kiện này sẽ gây chấn động cho ngành TMĐT trên toàn thị trường Việt Nam.

Ngoài các diễn biến về sáp nhập giữa các nền tảng TMĐT, ngành logistics tại Việt Nam, đặc biệt là vận tải biển quốc tế, đang chứng kiến sự phát triển đáng kể. Các công ty logistics Hàn Quốc như Samsung SDS, Pantos, CJ GLS đã gia nhập thị trường Việt Nam và đạt được lợi nhuận cao. Đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng về giao hàng nhanh và hiệu quả, các công ty TMĐT Việt Nam cũng đang nhanh chóng mở rộng hoạt động vào lĩnh vực logistics, tạo ra sự cạnh tranh sôi nổi trong ngành.

Hơn nữa, theo cam kết của Chính phủ trong việc thúc đẩy chuyển đổi số nền kinh tế, thị trường TMĐT đang trở thành tâm điểm thu hút đầu tư nước ngoài vào các chuỗi công nghiệp liên quan. Đáng chú ý, từ ngày 10 – 12/8/2023, Việt Nam sẽ tổ chức triển lãm thương mại điện tử xuyên biên giới lần đầu tiên (CBEE) tại Trung tâm Triển lãm và Hội nghị Sài Gòn.

Khác biệt với triển lãm hàng hóa truyền thống, sự kiện này sẽ đem đến một sự kết hợp đa chiều với việc tích hợp kho hàng ở nước ngoài, vận chuyển logistics và hợp tác sâu rộng với các nền tảng TMĐT chính thống. CBEE hứa hẹn sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển và hút sự quan tâm của nhà đầu tư nước ngoài vào Việt Nam.

Trong bối cảnh này, các nhà bán lẻ trong nước cần thay đổi cách nhìn và phương thức hoạt động để cạnh tranh và tồn tại trên các sàn TMĐT. Chính việc tham gia vào các nền tảng TMĐT chính thống và hợp tác cùng các đối tác quốc tế sẽ là bước tiến mới giúp họ vượt qua thách thức và tận dụng tiềm năng phát triển của ngành TMĐT tại Việt Nam.